эл ҳурматига сазовар
Биз 1973-1978 йилларда ТошДУ (ҳозирги ЎзМУ)нинг география факультетида 25 ўғил-қиз Ўрта Осиё республикалари ҳамда Ўзбекистоннинг турли вилоятларидан талаба бўлиб, таҳсил олганмиз. Орадан қирқ йил ўтиб, яна учрашдик. Энди улар чол ва кампирлар эди. Лекин, уларнинг ичида ҳали қизлик шўхликлари қолмаганлар ҳам бор. Олдин беш йил таълим олган университетни ва билим берган домлаларни зиёрат қилдик. Кейин бир ресторанда ўтириб, ўтган-кетганларни эсладик. Менга навбат келганда “38 йил ўқитувчилик қилиб пенсияга чиқдим, яна ишлаяпман, энди қирқ биринчи йилни бошламоқчиман”, десам ҳаммаси “ўҳ-ҳў” деб юборди. Шунда Қорақалпоқистонлик Марям исмли қизимиз курсдошларга қараб “қирқ йил ўқитувчилик қилган бир киши ҳақида ривоят айтиб берай”, деб қолди. Унинг айтишича, “бир одам бир мактабда оз эмас, 40 йил ўқитувчи бўлиб, 63 ёшида оламдан ўтибди. Унинг ишини кузатиб юрган фаришталар Яратганга бу ҳақда ҳабар берибди. Уни эшитган Аллоҳ фаришталарга “Ўқитувчини жаннатга ўтказинглар!” деб фармон берибди. Шунда фаришталар ўқитувчини жаннатга ўтказайлик деб излашса, Устоз ҳеч жойда йўқ эмиш. Фаришталар излай-излай уни охири дўзахдан топибди. Қарашсаки, у дўзахнинг бир четида дир-дир титраб ўтирган эмиш. Унга фаришталар “биз билан юринг, Сизнинг ўрнингиз бу жой эмас, жаннатга ўтинг” , деса ҳалиги ўқитувчи “шу жой ҳам мактабдан яхши экан”, деб айтибди”, дейди.
Буни эшитиб ҳаммамиз қотиб қолдик. Сўнг бироз ўзимизга келиб, ривоятни таҳлил қила бошладик. Олдин кўплар (ҳаммаси эмас) бу билан мактабни дўзахдан баттар жой, деб айтмоқчи бўлган, деган хулосага келди. Бу шошиб, сиртдан қараб берилган нотўғри фикр эди. Чунки, бу ерда гап мактабнингг қандай жой эканлиги ҳақида эмас, ўқитувчиликнинг ниҳоятда қийин ва машаққатли иш эканлигига (ўқитувчини нариги дунёда нималар кутишига) ишора яширинганлигини сезиб, кўплар ривоят учун Марямга қойил қолди.
Демак, оз бўлсада ривоятда ҳақиқат бўлса, қирқ йил ўқитувчилик қилганлар учун Аллоҳнинг ажрими аниқ экан. Лекин, у меҳнат қилган бу дунёда ҳукмдорлар қандай рағбат қўрсатмоқда? Ёки сўз устаси Ҳожибой Тожибоев айтганидек, ўқитувчилар обрўси тракторчиларникидан паст назардами? Чунки, дунёнинг қайси мамлакати мактаб ва ўқитувчига қанча эрта эътибор берган бўлса, у ривожланган давлат бўла олди. Агар жадидчи боболаримиз бундан юз йиллар олдин бошлаган ишни тўғри деб қараганимизда бугун биз Япония, Германия ёки Сингапур (Булунғурдан кичик жой)га эмас, улар бизга ҳавас қилиб юрган бўлар эди. Халқимизда “Ҳечдан кўра кеч” деган мақол бор. Шундай экан, бу ишларни бугундан бошлаш керак.
Сафарали ЖАЛИЛОВ,
13-мактаб география фани ўқитувчиси.
