Bugun “Bulung‘ur hayoti” gazetasi tahririyatida navbatdagi matbuot anjumani bo‘lib o‘tdi. Unda tumanda sogʻlom turmush tarzini shakllantirish, xonadonlar gigiyenasi sharoitlarini yaxshilash xotin-qizlarga mos turmush sharoitlari yaratish borasida amalga oshirilayotgan ishlar to’g’risida so‘z yuritildi.
Mavzu yuzasidan tuman hokimi o’rinbosari, Oila va xotin-qizlar bo’limi boshlig’I Nasiba Mamadiyarova tomonidan atroflicha ma’lumot berildi.
Tumanda 192 401 aholi boʻlib, shundan 95 225 nafari xotin-qizlar, tugʻish yoshdagi ayollarimiz 47 733 nafari tashkil etadi. 41 261 nafar oilalar mavjud boʻlib, muhtoj ehtiyojmand nogironi bor oilalar, “Temir daftar”, “Ayollar daftari” va “Yoshlar daftari”dan manzilli yordam berilib kelinmoqda.
Shundan “Ayollar daftari” 4-bosqichiga 5 371 nafar ehtiyojmand muhtoj xotin-qizlarga moddiy, manaviy, ijtimoiy, psixologik, tibbiy yordamlar koʻrsatilib kelinmoqda.
Tumanimizda xotin-qizlarning huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qilish, ularning iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy faolligini oshirish, sogʻligʻini saqlash, kasbga oʻqitish va bandligini taʼminlash, tadbirkorlikka keng jalb etish, ehtiyojmand xotin-qizlarni ijtimoiy qoʻllab-quvvatlash, gender tenglikni taʼminlash borasida olib borilayotgan islohotlarni tizimli davom ettirib borilmoqda.
Tumandagi Oilalar va xotin-qizlar oʻrtasida “Oila muqaddas dargoh”, “Qadriyatlarimiz bebaho boyligimiz”, “Yangi Oʻzbekistonning Ibratli oilasi”,”Yil ayoli” va “Gender tenglik faoli”, “Eng namunali boshlangʻich tashkilot “ koʻrik tanlovlari”, “Salomatlik tuman boylik”, “Sport nafislik-sogʻlomlik manbai”, “Salomatlik uchun 5000 qadam” shiori ostida piyoda yurish marafoni, “Faravon oila”,“Siz qonun himoyasida”, “Qaynona va kelin” mavzularida Jamoat tashkilotlari ishtirokida qishloq ayollari kuniga bagʻishlab “Ayoli ezozlangan yurt” mavzusida manaviy-marifiy tadbirlar, Yangi Oʻzbekistonda el aziz, inson aziz " shiori ostida maʼnaviy-maʼrifiy tadbirlar, “Oila muqaddas dargoh”,”Ayol eʼzozda”, “Oʻzbek ayoli”, “Qadriyatlarimiz bebaho boyligimiz”, “Yangi Oʻzbekistonning Ibratli oilasi” koʻrik tanlovlari”, “Siz qonun himoyasidasiz”, “Qaynona va kelin” mavzularida oʻtkazilgan davra suxbatlari taʼlim muassasalari, mehnat jamoalari va mahalalarda tashkil etilib borilmoqda.
Tumandagi korxona va tashkilotlarda, umumiy oʻrta taʼlim maktablari, KXMaktablaridafaoliyat yuritayotgan xotin-qizlarni sogʻlom va yetuk etib tarbiyalash, ularning qobiliyat va isteʼdodini roʻyobga chiqarish borasida tadbirlar: “Zarafshon”, “Qoʻngʻirot”, “Mexrjon”, “Bulungʻur”, “Nebusa”, “Mingchinor”, “Boʻdana”, “Sohibkor”, “Kildon”, “Kichik Kildon”, “A.Navoiy”, “Qirq Shodi”, “Kaptarxona”, “Guliston”, “Kattaqishoq”, “Yangiariq”, “Yangiobod”, “Beshqoʻton”, “CHOʻyantepa”, “Gulobod” mahalla xotin-qizlar faollari tomonidan tadbirlar tashkil etildi.
Mahallalardagi jamoatchilik tuzilmalari: Ayollar maslahat kengashlari, Ota-onalar Universiteti aʼzolari, Oqila ayollar harakati aʼzolari, Buvijonlar maktabi aʼzolari, Oilaviy qadriyatlarni mustahkamlash komissiyalari, Xotin-qizlar bilan ishlash komissiyalari bilan hamkorlikda tumandagi korxona va tashkilotlarda, umumiy oʻrta taʼlim maktablari, KXMaktablarida xotin-qizlarning maʼnaviy barkamol va jismoniy sogʻlom boʻlishlari uchun: oilada sogʻlom muxitni yaratish, farzandlarga ona Vatanga muhabbat tuygʻusini shakllantirish, bolalarning qiziqishi va iqtidori hamda ehtiyojlarini hisobga olgan holda kasbga yunaltirish, boʻsh vaqtini mazmunli tashkillashtirish, har hil toʻgaraklar, sport musobaqalariga jalb etish, ota-onaning taʼlim muassasalari va mahalla oldida oʻz farzandlarining barcha xatti-harakatlari uchun javobgarligini oshirish boʻyicha davra suxbatlari, koʻrik tanlovlar, qiziqarli viktorinalar tashkil etilmoqda.
2022-yil 9-iyundagi Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Mutaxassisligi boʻyicha kamida besh yil mehnat stajiga ega boʻlgan xotin-qizlarni davlat oliy taʼlim muassasalariga oʻqishga qabul qilish tartibini tasdiqlash haqida” 322-son qaroriga asosan joriy yilda 298 nafar nomzodlar ariza taqdim qilgan boʻlsa, ularning 7 nafari talaba boʻldi.
2020-yil 23-iyundagi Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Oliy taʼlim muassasalariga qoʻshimcha Davlat granti asosidagi qabul koʻrsatkichlari doirasida ehtiyojmand oilalardagi xotin-qizlarga tanlovda ishtirok etish uchun tavsiyanoma berish va ularni oʻqishga qabul qilishni tashkil etish tartibi toʻgʻrisida”gi nizomni tasdiqlash haqida 402-son qaroriga asosan joriy yilda 92 nafar nomzodlar ariza taqdim qilgan boʻlsa, ularning 19 nafari Davlat granti asosida Oliy taʼlimga qabul qilindi.
Zulfiya nomidagi Davlat mukofotiga nomzod qizlarni tavsiya etish boʻyicha joriy yilning 4-oktyabr kuni Zulfiya nomidagi davloat mukoti tuman bosqichi oʻtkazildi. Viloyat bosqichiga 7 nafar iqtidorli qizlar nomzodlari tavsiya etilib, viloyat bosqichida ishtirok etishdi. Shuningdek 2021-yilda Bulungʻur tumanidan Orziqulova Xilola sanʼat yoʻnalishi boʻyicha Davlat mukofoti sohibasi boʻldi.
Tumanda 39 nafar fan, olimpiada gʻoliblari va iqtidorli qizlar roʻyxatlari shakllantirilgan. Tumandagi barcha koʻrik tanlovi va tadbirlarda ushbu qizlar faol ishtirok etib bormoqda.
Homiylar tomonidan 66 nafar fukarolarning hamda “Ayollar daftari” 3.1-boquvchisini yoʻqotgan xotin-kizlarning uy-joylarini taʼmirlash toifasiga kiritilgan xotin-qizlarning uy-joy sharoitlarini yaxshilash maqsadida: tumanda 24 nafar ijtimoiy himoyaga muxtoj xotin-qizlarning uy-joylari taʼmirlandi.
Uy-joy sharoitlarini yaxshilashga muhtoj boʻlgan, shu jumladan, 6 nafar “Ayollar daftari”ga kiritilgan, uy-joyga muhtoj xotin-qizlarni ijara huquqi asosida istiqomat qilayotgan xotin-qizlarning ijara pullari toʻlanib berilmoqda.
Xotin-qizlarga nisbatan sodir etiladigan tazyiq va zoʻravonlik holatlari yuzasidan himoya orderi boʻyicha: 2023-yil 9 oyida 91 ta xotin-qizlarga himoya orderlari berilgan.
Shundan; joriy yilning yanvar-sentyabr oylarida ishsiz fuqarolarni ishga joylashishga koʻmaklashish boʻyicha 3996 ta ish oʻrni rejalashtirilgan boʻlib, amalda ish bilan taʼminlanganlar soni 2598 nafar tashkil etmoqda. Shundan 801 nafari yoshlar. 1242 nafarini ayollar tashkil qiladi.
Mavzu yuzasidan tuman hokimi o’rinbosari, Oila va xotin-qizlar bo’limi boshlig’I Nasiba Mamadiyarova tomonidan atroflicha ma’lumot berildi.

Shundan “Ayollar daftari” 4-bosqichiga 5 371 nafar ehtiyojmand muhtoj xotin-qizlarga moddiy, manaviy, ijtimoiy, psixologik, tibbiy yordamlar koʻrsatilib kelinmoqda.
Tumanimizda xotin-qizlarning huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qilish, ularning iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy faolligini oshirish, sogʻligʻini saqlash, kasbga oʻqitish va bandligini taʼminlash, tadbirkorlikka keng jalb etish, ehtiyojmand xotin-qizlarni ijtimoiy qoʻllab-quvvatlash, gender tenglikni taʼminlash borasida olib borilayotgan islohotlarni tizimli davom ettirib borilmoqda.
Tumandagi Oilalar va xotin-qizlar oʻrtasida “Oila muqaddas dargoh”, “Qadriyatlarimiz bebaho boyligimiz”, “Yangi Oʻzbekistonning Ibratli oilasi”,”Yil ayoli” va “Gender tenglik faoli”, “Eng namunali boshlangʻich tashkilot “ koʻrik tanlovlari”, “Salomatlik tuman boylik”, “Sport nafislik-sogʻlomlik manbai”, “Salomatlik uchun 5000 qadam” shiori ostida piyoda yurish marafoni, “Faravon oila”,“Siz qonun himoyasida”, “Qaynona va kelin” mavzularida Jamoat tashkilotlari ishtirokida qishloq ayollari kuniga bagʻishlab “Ayoli ezozlangan yurt” mavzusida manaviy-marifiy tadbirlar, Yangi Oʻzbekistonda el aziz, inson aziz " shiori ostida maʼnaviy-maʼrifiy tadbirlar, “Oila muqaddas dargoh”,”Ayol eʼzozda”, “Oʻzbek ayoli”, “Qadriyatlarimiz bebaho boyligimiz”, “Yangi Oʻzbekistonning Ibratli oilasi” koʻrik tanlovlari”, “Siz qonun himoyasidasiz”, “Qaynona va kelin” mavzularida oʻtkazilgan davra suxbatlari taʼlim muassasalari, mehnat jamoalari va mahalalarda tashkil etilib borilmoqda.

Mahallalardagi jamoatchilik tuzilmalari: Ayollar maslahat kengashlari, Ota-onalar Universiteti aʼzolari, Oqila ayollar harakati aʼzolari, Buvijonlar maktabi aʼzolari, Oilaviy qadriyatlarni mustahkamlash komissiyalari, Xotin-qizlar bilan ishlash komissiyalari bilan hamkorlikda tumandagi korxona va tashkilotlarda, umumiy oʻrta taʼlim maktablari, KXMaktablarida xotin-qizlarning maʼnaviy barkamol va jismoniy sogʻlom boʻlishlari uchun: oilada sogʻlom muxitni yaratish, farzandlarga ona Vatanga muhabbat tuygʻusini shakllantirish, bolalarning qiziqishi va iqtidori hamda ehtiyojlarini hisobga olgan holda kasbga yunaltirish, boʻsh vaqtini mazmunli tashkillashtirish, har hil toʻgaraklar, sport musobaqalariga jalb etish, ota-onaning taʼlim muassasalari va mahalla oldida oʻz farzandlarining barcha xatti-harakatlari uchun javobgarligini oshirish boʻyicha davra suxbatlari, koʻrik tanlovlar, qiziqarli viktorinalar tashkil etilmoqda.
2022-yil 9-iyundagi Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Mutaxassisligi boʻyicha kamida besh yil mehnat stajiga ega boʻlgan xotin-qizlarni davlat oliy taʼlim muassasalariga oʻqishga qabul qilish tartibini tasdiqlash haqida” 322-son qaroriga asosan joriy yilda 298 nafar nomzodlar ariza taqdim qilgan boʻlsa, ularning 7 nafari talaba boʻldi.
2020-yil 23-iyundagi Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Oliy taʼlim muassasalariga qoʻshimcha Davlat granti asosidagi qabul koʻrsatkichlari doirasida ehtiyojmand oilalardagi xotin-qizlarga tanlovda ishtirok etish uchun tavsiyanoma berish va ularni oʻqishga qabul qilishni tashkil etish tartibi toʻgʻrisida”gi nizomni tasdiqlash haqida 402-son qaroriga asosan joriy yilda 92 nafar nomzodlar ariza taqdim qilgan boʻlsa, ularning 19 nafari Davlat granti asosida Oliy taʼlimga qabul qilindi.
Zulfiya nomidagi Davlat mukofotiga nomzod qizlarni tavsiya etish boʻyicha joriy yilning 4-oktyabr kuni Zulfiya nomidagi davloat mukoti tuman bosqichi oʻtkazildi. Viloyat bosqichiga 7 nafar iqtidorli qizlar nomzodlari tavsiya etilib, viloyat bosqichida ishtirok etishdi. Shuningdek 2021-yilda Bulungʻur tumanidan Orziqulova Xilola sanʼat yoʻnalishi boʻyicha Davlat mukofoti sohibasi boʻldi.

Homiylar tomonidan 66 nafar fukarolarning hamda “Ayollar daftari” 3.1-boquvchisini yoʻqotgan xotin-kizlarning uy-joylarini taʼmirlash toifasiga kiritilgan xotin-qizlarning uy-joy sharoitlarini yaxshilash maqsadida: tumanda 24 nafar ijtimoiy himoyaga muxtoj xotin-qizlarning uy-joylari taʼmirlandi.
Uy-joy sharoitlarini yaxshilashga muhtoj boʻlgan, shu jumladan, 6 nafar “Ayollar daftari”ga kiritilgan, uy-joyga muhtoj xotin-qizlarni ijara huquqi asosida istiqomat qilayotgan xotin-qizlarning ijara pullari toʻlanib berilmoqda.
Xotin-qizlarga nisbatan sodir etiladigan tazyiq va zoʻravonlik holatlari yuzasidan himoya orderi boʻyicha: 2023-yil 9 oyida 91 ta xotin-qizlarga himoya orderlari berilgan.
Shundan; joriy yilning yanvar-sentyabr oylarida ishsiz fuqarolarni ishga joylashishga koʻmaklashish boʻyicha 3996 ta ish oʻrni rejalashtirilgan boʻlib, amalda ish bilan taʼminlanganlar soni 2598 nafar tashkil etmoqda. Shundan 801 nafari yoshlar. 1242 nafarini ayollar tashkil qiladi.
Kasbga oʻqitish
2023-yil 9 oyi davomida kasbga oʻqitish markazlarida 372 nafar xotin-qizlar hamda viloyat tadbirkorlik markazlarida 175 nafar xotin-qizlar tadbirkorlik yoʻnalishlari boʻyicha oʻqitildi.
Aholi bandligiga koʻmaklashish markazi hamda sektor rahbarlari bilan hamkorlikda joriy yilning 9 oyi davomida tumanda istiqomat qilayotgan ijtimoiy himoyaga muhtoj aholi hamda bandligi taʼminlanmagan yoshlar, kasb xunarga oʻqish istagida boʻlgan fuqarolar uchun 10 marotaba “Boʻsh ish oʻrinlari” yarmarkalari boʻlib oʻtdi.
1-toifa: xotin-qizlarni ish bilan taʼminlash yoʻnalishida rejadagi 1439 nafar oʻrniga amalda 1413 nafari (98,2%) bandligi taʼminlangan.
2-toifa: kredit ajratiladigan 157nafar xotin-qizlardan 126 nafari (80,3%)ga kredit ajratilgan.
3-toifa: Boquvchisi boʻlmagan 1716 nafar ehtiyojmand xotin-qizlarga moddiy yordam koʻrsatish lozim boʻlib, amalda 1406 nafari (81,9%)ga yordam koʻrsatilgan.
3.1.-toifa: Boquvchisi boʻlmagan 23 nafar ehtiyojmand xotin-qizlardan amalda 23 nafari (100%)GA uy-joylari taʼmirlangan.
4-toifa: Reja boʻyicha 1534nafar ijtimoiy yordamga muhtoj, I va II guruh nogironligi boʻlgan, shuningdek tezkor tibbiy muolajaga muhtoj ehtiyojmand xotin-qizlardan amalda 1002 nafari yoki (65,3%) ga moddiy yordam koʻrsatilgan.
5.1-toifa: uy-joy bilan taʼminlanadigan 2nafar xotin-qizlardan amalda 2nafari (100%)ga taʼminlangan.
6-toifa: qaramogʻida nogironligi boʻlgan farzandi mavjud 517 nafar ehtiyojmand xotin-qizlardan, amalda 409 nafari (79,1%)ga moddiy yordam koʻrsatilgan.
Ayollar daftariga kiritilgan 2096 nafar xotin-qizlarga 2 mlrd 674 mln 800 000 moddiy yordamlar tarqatildi.
Aholi bandligiga koʻmaklashish markazi hamda sektor rahbarlari bilan hamkorlikda joriy yilning 9 oyi davomida tumanda istiqomat qilayotgan ijtimoiy himoyaga muhtoj aholi hamda bandligi taʼminlanmagan yoshlar, kasb xunarga oʻqish istagida boʻlgan fuqarolar uchun 10 marotaba “Boʻsh ish oʻrinlari” yarmarkalari boʻlib oʻtdi.
1-toifa: xotin-qizlarni ish bilan taʼminlash yoʻnalishida rejadagi 1439 nafar oʻrniga amalda 1413 nafari (98,2%) bandligi taʼminlangan.
2-toifa: kredit ajratiladigan 157nafar xotin-qizlardan 126 nafari (80,3%)ga kredit ajratilgan.
3-toifa: Boquvchisi boʻlmagan 1716 nafar ehtiyojmand xotin-qizlarga moddiy yordam koʻrsatish lozim boʻlib, amalda 1406 nafari (81,9%)ga yordam koʻrsatilgan.
3.1.-toifa: Boquvchisi boʻlmagan 23 nafar ehtiyojmand xotin-qizlardan amalda 23 nafari (100%)GA uy-joylari taʼmirlangan.
4-toifa: Reja boʻyicha 1534nafar ijtimoiy yordamga muhtoj, I va II guruh nogironligi boʻlgan, shuningdek tezkor tibbiy muolajaga muhtoj ehtiyojmand xotin-qizlardan amalda 1002 nafari yoki (65,3%) ga moddiy yordam koʻrsatilgan.
5.1-toifa: uy-joy bilan taʼminlanadigan 2nafar xotin-qizlardan amalda 2nafari (100%)ga taʼminlangan.
6-toifa: qaramogʻida nogironligi boʻlgan farzandi mavjud 517 nafar ehtiyojmand xotin-qizlardan, amalda 409 nafari (79,1%)ga moddiy yordam koʻrsatilgan.
Ayollar daftariga kiritilgan 2096 nafar xotin-qizlarga 2 mlrd 674 mln 800 000 moddiy yordamlar tarqatildi.
Sogʻlikni saqlash yoʻnalishida
2023-yil jami FYOA 49385 ta, 9 oyida tibbiy koʻrikdan oʻtganlar – 43 022 nafari utgan shundan 5 385 nafarida kasalliklar aniqlangan. 4 235 nafari sogʻlomlashtirilgan, 2855 ta ambulator, 1223 ta statsionar davolangan. 433 nafari sogʻlomlashtirish jarayonida. Aniqlangan kasalliklardan 8506 nafari xomiladorlikka nisbiy koʻrsatmasi bor ayollar, 285 nafari mutloq qarshiligi bor ayollar xisoblanadi.
3 981 nafar homilador hisobdan oʻtgan, 3 814 ta tugʻilgan, 184 nafar ayolda tibbiy abort qilingan shundan 21 nafari rivojlanish nuqsonlari boʻlganligi sababli, 59 nafari rivojlanmay qolgan xomila, 40 nafari ona qorni ichida oʻlgan xomiladorlikdan amalga oshirilgan. 18- yosh tugʻruqlar4 ta kuzatilgan, 19 yosh 64 nafar (1.7%), 20-29 yosh 2 883 nafarni (75.6%), 30-34 yosh 658 nafarni (18%), 35-44 yosh tugʻruqlar 205 nafar (6%), 45 yosh va undan yuqori yoshdagilarda tugʻruqlar kuzatilmagan. Jumladan, birlamchi Aholining reproduktiv salomatligini saqlash va oilani rejalashtirish borasida,2023-yil 9 oyidabachadon ichi vositasi (BIV) Oral, ineksiya kontratsepsiyalari mavjud emas, IJK- 89 ta kontrasepsiya vositalari qoʻllanildi.
0-18 yosh bolalar nogironligi 384 nafarga belgilangan bulib, 109 nafar birlamchi nogironlik belgilanib, 95 nafari tugʻma nogironlik belgilangan. 52 nafar bemor bolalarga reabilitatsiya markaziga imtiyozli yullanma berilib, sogʻlomlashtirildi32 nafar nogiron bolalar sogʻlomlashtirilib reabilitatsion choralar koʻrildi. 8 nafar nogiron bolalar vafot etdi.
2023-yil 9 oyida Onalar oʻlimi kuzatilmagan, goʻdaklar oʻlimi 18 nafarni tashkil qiladi.
Tadbir so‘ngida OAV vakillari mavzu yuzasidan o‘zlarining savollariga javoblar olishdi.
3 981 nafar homilador hisobdan oʻtgan, 3 814 ta tugʻilgan, 184 nafar ayolda tibbiy abort qilingan shundan 21 nafari rivojlanish nuqsonlari boʻlganligi sababli, 59 nafari rivojlanmay qolgan xomila, 40 nafari ona qorni ichida oʻlgan xomiladorlikdan amalga oshirilgan. 18- yosh tugʻruqlar4 ta kuzatilgan, 19 yosh 64 nafar (1.7%), 20-29 yosh 2 883 nafarni (75.6%), 30-34 yosh 658 nafarni (18%), 35-44 yosh tugʻruqlar 205 nafar (6%), 45 yosh va undan yuqori yoshdagilarda tugʻruqlar kuzatilmagan. Jumladan, birlamchi Aholining reproduktiv salomatligini saqlash va oilani rejalashtirish borasida,2023-yil 9 oyidabachadon ichi vositasi (BIV) Oral, ineksiya kontratsepsiyalari mavjud emas, IJK- 89 ta kontrasepsiya vositalari qoʻllanildi.
0-18 yosh bolalar nogironligi 384 nafarga belgilangan bulib, 109 nafar birlamchi nogironlik belgilanib, 95 nafari tugʻma nogironlik belgilangan. 52 nafar bemor bolalarga reabilitatsiya markaziga imtiyozli yullanma berilib, sogʻlomlashtirildi32 nafar nogiron bolalar sogʻlomlashtirilib reabilitatsion choralar koʻrildi. 8 nafar nogiron bolalar vafot etdi.
2023-yil 9 oyida Onalar oʻlimi kuzatilmagan, goʻdaklar oʻlimi 18 nafarni tashkil qiladi.
Tadbir so‘ngida OAV vakillari mavzu yuzasidan o‘zlarining savollariga javoblar olishdi.