1 - декабрь - Бутунжаон “Орттирилган иммун танқислиги синдромига (ОИТС) қарши кураш куни, деб эълон қилинган. Касалликни даволагандан кўра унинг олдини олган афзалроқдир. Ҳаётимиз давомида дарднинг олдини олиш қоидаларига амал қилсак ва касаллик тўғрисида тушунчаларга эга бўлсак ҳам моддий, ҳам маънавий, ҳам иқтисодий ютуқларга эришамиз. Афсуски, сўнгги пайтларда ушбу касалликнинг кўпроқ қайд этилаётганлиги тиббиётимизни ташвишларга солмоқда.
ОИВ - одам иммун танқислигивируси бўлиб, инфекцияси фақат одамларда учрайдиган сурункали юқумли касалликдир.
ОИВ инфекцияси ҳар хил касалликлардан ҳимоя қилувчи иммун тизимини шикастлайди. Касаллик манбаи ОИВни юқтириб олган одамдир. Вирус бемор одам организмида бутун ҳаёти давомида сақланиб қолади.
ОИТС - орттирилганиммун танқислиги вируси бўлиб, ОИВ инфекциясининг охирги даври бўлиб ҳисобланади.
Касаллик қандай юқади?
- Жинсий йўл билан;
- Парентерал йўл билан (қон орқали);
- Вертикал йўл билан (онадан болага).
Касалликнинг қандай белгилари мавжуд?
ОИВ инфекцияси кўп йиллар давомида белгисиз кечади. Одам унинг инфекциясини юқтирганлигини лаборатория текшируви орқали аниқлаш мумкин.
Айрим беморларда касаллик юққанидан кейин 8-10 ҳафта ўтгач:
- камқувватлик;
- иштаҳанинг пасайиши;
- кўп терлаш;
- тана ҳароратининг кўтарилиши;
- йўтал кузатилади.
Касалликнинг авж олиш даврида бемор гепатит, сил ва нафас йўллари тизимини зарарловчи турли касалликларга берилувчан бўлади:
- ўмров ости, қўлтиқ ости, чов соҳасидаги лимфа тугунларининг катталашуви;
- ҳарорат кўтарилиши ва ич кетиш бир ойдан ортиқ кузатилиши мумкин;
- терисида тошмалар тошиши;
- бўғимларда ва тўқималарда оғриқ кузатилиши мумкин.
ОИВ юқмайди:
- йўталганда, аксаурганда;
- ҳашоратлар чаққанда;
- қучоқлашганда ва ўпишганда;
- бассейн ва умумий ҳожатхонадан фойдаланганда;
- касалхонага беморни кўришга борганда;
- қўл бериб кўришганда;
- бирга овқатланганда ва умумий идиш-товоқдан фойдаланганда.
ОИВ нинг олдини олиш учун:
- шахсий гигиена қоидаларига риоя қилиш;
- муолажалар олиш вақтида фақатгина зарарсизлантирилган ва бир маротаба ишлатиладиган шприцлардан фойдаланиш;
- бетартиб жинсий алоқалардан сақланиш.
Касаллик қандай юқади?
- Жинсий йўл билан;
- Парентерал йўл билан (қон орқали);
- Вертикал йўл билан (онадан болага).
Касалликнинг қандай белгилари мавжуд?
ОИВ инфекцияси кўп йиллар давомида белгисиз кечади. Одам унинг инфекциясини юқтирганлигини лаборатория текшируви орқали аниқлаш мумкин.
Айрим беморларда касаллик юққанидан кейин 8-10 ҳафта ўтгач:
- камқувватлик;
- иштаҳанинг пасайиши;
- кўп терлаш;
- тана ҳароратининг кўтарилиши;
- йўтал кузатилади.
Касалликнинг авж олиш даврида бемор гепатит, сил ва нафас йўллари тизимини зарарловчи турли касалликларга берилувчан бўлади:
- ўмров ости, қўлтиқ ости, чов соҳасидаги лимфа тугунларининг катталашуви;
- ҳарорат кўтарилиши ва ич кетиш бир ойдан ортиқ кузатилиши мумкин;
- терисида тошмалар тошиши;
- бўғимларда ва тўқималарда оғриқ кузатилиши мумкин.
ОИВ юқмайди:
- йўталганда, аксаурганда;
- ҳашоратлар чаққанда;
- қучоқлашганда ва ўпишганда;
- бассейн ва умумий ҳожатхонадан фойдаланганда;
- касалхонага беморни кўришга борганда;
- қўл бериб кўришганда;
- бирга овқатланганда ва умумий идиш-товоқдан фойдаланганда.
ОИВ нинг олдини олиш учун:
- шахсий гигиена қоидаларига риоя қилиш;
- муолажалар олиш вақтида фақатгина зарарсизлантирилган ва бир маротаба ишлатиладиган шприцлардан фойдаланиш;
- бетартиб жинсий алоқалардан сақланиш.
Зиёда САТТОРОВА,
Тиббиёт бирлашмасининг Ахолининг соғлом турмуш тарзини қўллаб-қувватлаш ва жисмоний фаоллигини ошириш бўлинмаси маъсул услубчи-шифокори.
Яхшигул ОЧИЛОВА,
Кўп тармоқли Марказий поликлиниканинг инфекционист-шифокори.
Тиббиёт бирлашмасининг Ахолининг соғлом турмуш тарзини қўллаб-қувватлаш ва жисмоний фаоллигини ошириш бўлинмаси маъсул услубчи-шифокори.
Яхшигул ОЧИЛОВА,
Кўп тармоқли Марказий поликлиниканинг инфекционист-шифокори.
