Ҳаётим давомида жуда кўплаб мехр-оқибат, вафо-садоқат ҳақида китоблар ўқиганман, кинофилъмлар томоша қилганман. Иш фаолиятим даврида ҳам кўплаб олийжанобликлар гувоҳи бўлганман. Лекин, ўтган йилдаги ўзим гувоҳ бўлганикки воқеа ҳеч ёдимдан чиқмайди. Инсоннинг энг юксак бўлган бу фазилатлари балки кўпчилигимизга ИБРАТ бўлармикан дея қаламга олдим.
Биринчи воқеа. Тошкент шахрида яшаётган синглимникига меҳмонга борган эдим. Уй эгалари ишда экан, жиянчалар мени кўриб хурсанд бўлиб кетишди. Ҳушмуомилалик билан дарров ичкарига бошлади. Жой ҳозирлаб дастурхон ёзиб, чой олиб келишди. Хуллас, меҳмон иззатини жойига қўйишди. Кейин ижозат сўрашиб, мактабларига кетишди. Ёлғиз қолдим. Шукур, синглим фарзандларига ўзбекона урф-одатларини яхши ўргатибди, деб мамнун бўлдим. Телевизор томоша қилдим. Барибир шаҳарда иш бўлмагандан кейин тез зерикар экансан. Ҳали улар ишдан қачон қайтишади. Шундай паллада яқин бир ҳамроҳинг бўлса, ширин суҳбат қурсанг, вақт тез ўтади.
Шу чоғ хаёлимдагини билгандек эшик қўнғироғи жиринглади. Эшикни очдим. Ёши 30-35 ёшлардаги, меҳнатдан қорайган юзида самимийлик барқ этиб турган бир йигит экан. Уй эгасини сўради. Уйга таклиф қилсамда унамади. Келиш сабабини ўзи айтди. Куёвимнинг жияни экан, Булунғурдан, “Оломон ” қишлоғидан. Суҳбатдош топилганидан хурсанд бўлиб кетдим. Қолаверса, мен ҳам Булунғурликман. Қанчалик сўрамайин, ичкарига кирмади.
- Ташқарида машинадаакам бор. У киши чиқа олмайдилар, андак мазалари йўқ. Тоғамдан бир дуо олайлик, деб келган эдик. Майли, ишхоналарини биламан, ўша ерда дуоларини оламиз.
Ноилож меҳмонни машиналаригача кузатиб қўйдим. Хақиқатдан ҳам машина орқа ўриндиғида бир йигит кўрпага ўралиб ётар эди. Мен билан оҳиста овозда, лекин самимий сўрашди. Кейин укасига чексиз меҳрбилан тикилди. Касаллигидан хижолат бўлиб, кейинги сафар албатта суҳбатлашишга ваъда беришди.
Синглим ишдан келгандан кейин меҳмонлар ҳақида гапирдим, ким эканлигини суриштирдим.
– Куёвингиз жиянлари, ота-оналари эрта вафот этиб кетган. Акаси анча вақтдан бери касал. Илоҳим укаси барака топсин, акасини олиб бормаган жойи қолмади.
- Қанақа касал экан, - деб сўрадим.
- Акасининг иккала буйраги ҳам қуриб қолган. Ҳеч жойдан давосини топа олмади. Ўтган сафар Тошкентга даволатишга олиб келганида шифокорлар:
- Агар кимдир соғ буйрагини берса бу каслликни Ҳиндистондагина жарроҳлик йўли билан даволаш мумкин, - деб айтишибди. Фақат бу жарроҳлик операциясига жуда кўп пул керак бўлар экан. Кичкина жиянимиз ҳотини билан четда ишлаб, озроқ даромад қилган эди. Шунинг ҳисобидан юк машинаси, трактор, уй сотиб олишган. Акаси учун ҳамма нарсаларини сотишибди. Укасининг икки буйраги соғлом экан, буйракларининг биттасини акаси учун берадиган бўлибди.
- Укасининг хотини ҳеч нарса демабдими? Битта буйраги бор касалманд эр билан яшашга, қолаверса шунча йил йиққан бойлигининг кетишига норози бўлмаптими? – дедим ҳайратимни яширолмай.
- Йўқ, қайтага етмаганига никоҳ узугини ҳам берибди. Акам соғайиб кетса бўлди, бизнинг бойлигимиз шу акам, дебди. Биз ҳам баҳоли қудрат ўзимизнинг ҳиссамизни қўшдик.Улар бугун Ҳиндистонга учиб кетишади, - деди синглим.
Ҳеч нарса дея олмадим. Фақат бир нарса ҳадеб томоғимга тиқилади. Умридан барака топсин, илойим соғайиб кетсин. Синглимга кўз ёшларимини кўрсатмаслик учун ташқарига чиқиб кетдим...
Иккинчи воқеа ўтган йили Ийд-рамазон куни бўлган эди. У вақтлар маҳалла раиси бўлиб ишлар эдим. Тушдан кейин маҳалла идорасига бир “Дамас” автомашинаси келиб тўхтади. Деразадан кўриб турибман, машинадан бир ёш йигит тушиб, тўғри ишхонага кириб келди. Танийман. Маҳалламизнинг “Болғоли” қишлоғидан. Салом-аликдан сўнг йигит келиш сабабини айтди.
- Раис бобо, битта маслаҳатингиз керак. Тўғри қилаяпманми, йўқми, билмайман. Лекин, мен шунга қарор қилдим. Хабарингиз бор, бугун маҳаллада қанча қурбонлик маросимлари бўлаяпти. Мен ҳам қурбонлик қилишни ният қилган эдим. Одамларнинг қорни битта-иккита қурбонликдан кейин тўяди. Қанча-қанча овқатлар зое бўлади. Нима керак бунақа исрофгарчилик. Мен қурбонликга атаган маҳсулотларимни кам таъминланган оилаларга тарқатмоқчиман. Ахир, ночор, етим-есир, ногирон ва кам таъминланганларга ёрдам бериш ҳам савоб-ку, деб ўйладим. Шундай қилсам қурбонлигим қабул қилинармикан, - деди.
- Қурбонлигингизқабул бўладими - йўқми, буни ёлғиз Аллоҳимиз билади. Қолаверса, бу саволингизни дин билимдонлари ечиб беришади. Менинг билганим - бу қилаётган хайру-эҳсонингиз жуда катта савоб бўлади. Қанча-қанча ночор оила аъзоларинингдуосини оласиз.
Биз ўша куни бу олийжаноб йигит билан “Дамас”га ортилган маҳсулотларни маҳалладаги ана шундай оилаларга тарқатиб чиқдик.
Хўш, азиз газетхон, сизнинг бу воқеаларга муносабатингиз қандай?
Ғулом ЎРОЛОВ,
журналист.
