Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 22-моддасида Ўзбекистон Республикаси ўз ҳудуди ҳамда унинг ташқарисида ҳам ўз фуқароларини ҳуқуқий ҳимоя қилиш ва уларга ҳомийлик кўрсатилишини кафолатлайди дейилган. Шунингдек, 27-моддасида ҳар ким турар жой дахлсизлиги ҳуқуқига эга эканлиги белгиланган.Бундан кўринадики мамлакатимизда инсон, унинг шаьни, қадр-қиммати, бошқа ҳуқуқ ва эркинликлари конун билан ҳимоя қилиниб келинмоқда.
2018 йил 20 апрелда Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Фуқароларни ижтимоий қўллаб-кувватлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар ҳамда ўзбошимчалик билан қурилган турар жойларга нисбатан мулк ҳуқуқини эътироф этиш бўйича бир марталик умумдавлат акциясини ўтказиш тўғрисида» ги ПФ-5421-сон Фармони кабул қилинди.
Мазкур Фармонни қабул килишдан мақсад жойларда фуқаролар томонидан ўзбошимчалик билан курилган биноларга эгалик ҳуқуқини эътироф этиш ва уларни ижтимоий қўллаб-қувватлашдир.
2018 йилнинг 20 апрел кунига қадар курилган иморатлар Ушбу фармон таъсир доирасига тушади ва фармондаги бир марталик акцияни амал килиниши 2019 йил 1 май кунига кадар белгиланган.
Мазкур фармоннинг ижросини самарали ва сифатли таьминлаш мақсадида Республика Вазирлар Маҳкамаси томонидан 2018 йил 21 июнда "Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Фуқароларни ижтимоий қўллаб-қувватлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар ҳамда ўзбошимчалик билан қурилган турар жойларга нисбатан мулк ҳуқуқини эътироф этиш бўйича бир марталик умумдавлат акциясини ўтказиш тўғрисида» ги ПФ-5421-сон Фармони ижросини таъминлаш чора-тадбирлари ҳақида"ги Қарори қабул қилинди.
Вазирлар Маҳкамасининг мазкур Қарорига мувофиқ кўчмас мулкка нисбатан ҳуқуқни эътироф этиш ишларини ташкил этиш бўйича Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар, Тошкент шаҳар, туман (шаҳар) комиссиялари тузилди. Шунга мувофиқ туманлар адлия бўлимлари ҳам туман комиссияси таркибига киритилган ва туман (шаҳар) Адлия бўлими бошлиғи бир марталик акция давомида ўзбошимчалик билан қурилган иморатларга нисбатан мулк ҳуқуқини эътироф этишда ҳуқуқни қўллаш амалиётини изчил ва бир хилда таъминлаш чораларини амалга оширади, норматив-ҳуқукий ҳужжатларни қўллаш амалиётини ўрганади ва аниқланган қонун ҳужжатлари бузилишларини, уларнинг содир этилишига имкон берувчи сабаб ва шарт-шароитларни бартараф этиш чораларини кўради.
Туман Адлия бўлими ходимлари томонидан ҳам аҳолининг мазкур акциядан унумли фойдаланиши учун МФЙларда ҳуқуқий-тарғибот ишлари амалга оширилиб келинмоқда.
Таҳлилларга қаралса, жорий йилнинг 7 ноябрь кунига қадар туман Давлат хизматлари марказига жами бўлиб 177 та ўзбошимчалик билан қурилган турар-жойларга мулк ҳуқуқини эътироф этиш тўғрисида аризалар келиб тушган. Улардан 63 таси комиссия аьзолари томонидан ижобий, деб топилиб, туман ҳокимининг мулк ҳуқуқини белгилаш тўғрисида қарорлари қабул қилинган.
Шу аризаларнинг 85 таси Фармон талабларига мувофиқ эмаслиги, яьни комиссия аъзолари томонидан жойига чиқиб ўрганилганда қурилма муҳофаза зоналарида жойлашганлиги, шаҳарсозлик нормаларига тўғри келмаслиги, ёки кўп қаватли уйлар учун ажратилган ер участкалари ҳудудида ёхуд фермер хужаликлари ер майдонларида қурилганлиги аниқланганлиги сабабли мулк ҳуқуқининг эьтироф этилиши рад қилинган ва 29 та ариза эса ўрганилмоқда.
Биз бу рақамларни келтиришимиздан мақсад, қилинаётган ишларни кўз-кўз қилиш эмас, балки биз учун фуқароларимизнинг мазкур акцияда уюшқоқлик билан қатнашишлари муҳим. Чунки, 2019 йил 1 майда акциянинг амал қилиш муҳлати тугашини эслатмоқчимиз холос.
Ғайрат ЯҚУБОВ,
туман Адлия бўлими бошлиғи.
