СЎРАНГ, АНИҚ ЖАВОБ ОЛАСИЗ...
- Кимлар Қонунчилик палатаси депутати бўла олмайди?
- Қонунчилик палатаси беш йил муддатга сайланадиган 150 депутатдан иборат бўлиб, номзодлар сайлов кампанияси эълон қилинган кундан тўрт ой олдин Адлия вазирлиги томонидан рўйхатга олинган ва ўзининг сайловда иштирок этишини қўллаб-қувватловчи камида қирқ минг сайловчининг имзосини тўплаган сиёсий партиялар томонидан кўрсатилади. Сиёсий партия битта вилоятдан қирқ минг сайловчининг кўпи билан саккиз фоиз имзосини тўплаши мумкин. Депутатликка номзод кўрсатиш сайловга олтмиш беш кун қолганда бошланиб, қирқ беш кун қолганда тўхтайди . Сайлов куни 25 ёшга тўлган ҳамда камида беш йил Ўзбекистонда муқим яшаётган фуқаролар Қонунчилик палатаси депутатлигига сайланиши мумкин. Сайлов кунига қадар сўнгги беш йил мобайнида Ўзбекистонда муқим яшамаган, содир этган оғир ва ўта оғир жинояти учун судланган шахслар Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучларининг ҳарбий хизматчилари, Давлат хавфсизлик хизмати, Миллий гвардия, ИИБ, Божхона қўмитаси ходимлари ва диний ташкилотлар хизматчилари Қонунчилик палатаси депутатлигига номзод этиб рўйхатга олинмайди.
- Судя ёки прокурор депутатликга номзодини қўя оладими?
- Маҳаллий Кенгашлар депутатлари кўп партиявийлик асосида беш йил муддатга сайланади. Сиёсий партия сайловга камида етмиш кун қолганида тегишли вилоят, туман, шаҳар сайлов комиссиясига депутатликка номзодлар кўрсатиш учун тегишли ҳужжатларни тақдим этиши керак. Маҳаллий Кенгашлар депутатлигига номзодлар йигирма бир ёшга тўлган ва камида беш йил Ўзбекистонда муқим яшаётган бўлиши керак. Содир этилган оғир ва ўта оғир жинояти учун судланганлар, диний ташкилотлар хизматчилари Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучларининг ҳарбий хизматчилари, Давлат хавфсизлик хизмати, Миллий гвардия, Ички ишлар вазирлиги ва Давлат божхона қўмитасининг ходимлари депутатликка номзод этиб рўйхатга олинмайди. Судьялар, прокуратура ва ижро этувчи ҳокимият органларининг мансабдор шахслари депутат этиб сайланган тақдирд, эгаллаб турган лавозимидан бўшаш тўғрисида ариза бериш шарти билан маҳаллий Кенгашлар депутатлигига номзод этиб рўйхатга олинади.. Маҳаллий Кенгашлар депутатлигига номзодлар кўрсатиш сайловга олтмиш беш кун қолганида бошланиб, қирқ кун қолганида тугалланади. Бир шахс тегишли маҳаллий Кенгашга сайлов ўтказиш бўйича фақат битта сайлов округидан депутатликга номзод этиб кўрсатилиши мумкин. Номзодлар умумий сонининг камида ўттиз фоизи аёллар бўлиши керак. Сиёсий партиялар фақат ўз партияси аъзоларини ёки партиясизларни депутатликга номзод этиб кўрсата олади.
- Сенат қандай шакллантирилади ?
Сенат аъзолари юз кишидан иборат бўлиб, уларнинг 84 нафари Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳридан тенг миқдорда – олти кишидан, маҳаллий Кенгашлар депутатларининг тегишли қўшма мажлисларида мазкур депутатлар орасидан яширин овоз бериш орқали сайланади. Сенатнинг 16 нафар аьзоси Президент томонидан тайинланади. Сенат аъзоларининг сайлови маҳаллий Кенгашлар депутатлари сайлангандан кейин бир ой кечиктирмай ўтказилади.
Ойбек ЖУМАНАЗАРОВ,
туман ҳокимлигининг бош юрист-консульти.