Ҳар қандай давлатнинг маънавий-маданий, иқтисодий-ижтимоий ва сиёсий ривожланиш даражаси, давлат ва жамиятнинг ривожланиши ўша давлатда илм-фанга нечоғлик эътибор берилганлиги ва уни ривожи учун нималар қилинганлиги ва нималар қилиниши кераклигида кўринади.
Шу жумладан, давлатни давлат сифатида ривожланишида, фуқароларнинг давлатдан, давлатни фуқаролардан хоссатан, давлат хизматчиларидан рози бўлиши, тўкин ҳаётга эришиш, ҳар қандай давлатнинг жумладан, Ўзбекистоннинг ҳам устувор вазифасидар.
Бу борада коррупцияга қарши курашнинг микро ва макро элементларигача йўқ қилиш, уларнинг олдини олиш механизмиларини ишлаб чиқиш яъни, у бўйича қонун ва қонун ости ҳужжатлар, ишлаб чиқилган нормативлар ижроси бўйича коррупцияга қарши курашувчи органлар вазифаси аниқ қилиб белгилаб қўйилди.
Аввало, коррупция ҳақида, унинг жамият ва давлат ривожига қандай салбий таъсир кўрсатиши ҳақида сўз кетганда, коррупция ўзи нималиги ва унга қарши қандай курашиш лозимлигини ҳар бир фуқаро ўзиниг шу давлатнинг, жамиятнинг бир бўлаги сифатида уни билиши ва англаши лозим.
Хўш, коррупция ўзи нима? Ўзбекистон Республикасининг “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги Қонуни 3-моддасида коррупцияга аниқ таъриф берилган. Унга кўра, коррупция – шахснинг ўз мансаб ёки хизмат мавқейидан шахсий манфаатларини ёхуд ўзга шахсларнинг манфаатларини кўзлаб моддий ёки номоддий наф олиш мақсадида қонунга хилоф равишда фойдаланиши, худди шунингдек бундай нафни қонунга хилоф равишда тақдим этиш коррупция деб баҳоланиши белгиланган.
Юқорида келтирилган коррупцияга берилган таърифдан келиб чиқиб айтиш мумкинки, коррупциянинг асосий белгиси, шахснинг мооддий ёки номоддий жиҳатдан наф, манфаат кўзлашида, муайя бир ишни бажариш эвазига моддий ёки номоддий бойлик орттиришидадир.
Коррупцияга қарши қандай курашилмоқда? Коррупция – давлат, жамият, шахс заволи. Унга қарши курашда давлатимиз томонидан кўплаб ислоҳотлар ўтказилмоқда.
Жумладан, Ўзбекистон Республикасининг 2017 йилнинг 3 январидаги 419-сонли “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги Қонунининг қабул қилиниши, коррупцияга қарши курашишдаги янги босқич сифатида қайд этилди. Мазкур қонунда, коррупцияга қарши курашиш сиёсатининг асосий йўналишлари, давлат дастурлари, коррупцияга қарши курашиш бўйича фаолиятни амалга оширувчи махсус ваколатли ва унда иштирок этувчи давлат органлари, Ўзбекистон Республикасининг Коррупцияга қарши курашиш бўйича миллий кенгаши ва унинг ҳудудий кенгашлари ва ҳатто, Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги кабиларнинг фаолияти ва қонун билан белгиланган ваколатлари давлатда коррупцияга қарши курашда асосий рол ўйнашини эътироф этиш лозим.
Шунингдек, коррупцияга қарши курашишда давлат ўз позицясига эга бўлгани каби, шу давлатнинг фуқароси сифатида ҳар бир киши, унинг ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чиқишидан қатъий назар ҳар бир шахс масъул эканлигини шу давлатнинг фуқароси сифатида англаши лозим.
Бунинг учун аввало, фуқаролардан озгина билим, ўзгаришларга эътиборлилик, чиқадиган қонунлардан хабардор бўлиш ва унинг ҳуқуқ ва манфаатларига путур етказилган ёки коррупциявий ҳолатларга тўқнаш келганда, қайси давлат органига, қандай тартибда мурожаат қилиши мумкинлигини билиши лозим.
Шу жумладан, давлатни давлат сифатида ривожланишида, фуқароларнинг давлатдан, давлатни фуқаролардан хоссатан, давлат хизматчиларидан рози бўлиши, тўкин ҳаётга эришиш, ҳар қандай давлатнинг жумладан, Ўзбекистоннинг ҳам устувор вазифасидар.
Бу борада коррупцияга қарши курашнинг микро ва макро элементларигача йўқ қилиш, уларнинг олдини олиш механизмиларини ишлаб чиқиш яъни, у бўйича қонун ва қонун ости ҳужжатлар, ишлаб чиқилган нормативлар ижроси бўйича коррупцияга қарши курашувчи органлар вазифаси аниқ қилиб белгилаб қўйилди.
Аввало, коррупция ҳақида, унинг жамият ва давлат ривожига қандай салбий таъсир кўрсатиши ҳақида сўз кетганда, коррупция ўзи нималиги ва унга қарши қандай курашиш лозимлигини ҳар бир фуқаро ўзиниг шу давлатнинг, жамиятнинг бир бўлаги сифатида уни билиши ва англаши лозим.
Хўш, коррупция ўзи нима? Ўзбекистон Республикасининг “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги Қонуни 3-моддасида коррупцияга аниқ таъриф берилган. Унга кўра, коррупция – шахснинг ўз мансаб ёки хизмат мавқейидан шахсий манфаатларини ёхуд ўзга шахсларнинг манфаатларини кўзлаб моддий ёки номоддий наф олиш мақсадида қонунга хилоф равишда фойдаланиши, худди шунингдек бундай нафни қонунга хилоф равишда тақдим этиш коррупция деб баҳоланиши белгиланган.
Юқорида келтирилган коррупцияга берилган таърифдан келиб чиқиб айтиш мумкинки, коррупциянинг асосий белгиси, шахснинг мооддий ёки номоддий жиҳатдан наф, манфаат кўзлашида, муайя бир ишни бажариш эвазига моддий ёки номоддий бойлик орттиришидадир.
Коррупцияга қарши қандай курашилмоқда? Коррупция – давлат, жамият, шахс заволи. Унга қарши курашда давлатимиз томонидан кўплаб ислоҳотлар ўтказилмоқда.
Жумладан, Ўзбекистон Республикасининг 2017 йилнинг 3 январидаги 419-сонли “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги Қонунининг қабул қилиниши, коррупцияга қарши курашишдаги янги босқич сифатида қайд этилди. Мазкур қонунда, коррупцияга қарши курашиш сиёсатининг асосий йўналишлари, давлат дастурлари, коррупцияга қарши курашиш бўйича фаолиятни амалга оширувчи махсус ваколатли ва унда иштирок этувчи давлат органлари, Ўзбекистон Республикасининг Коррупцияга қарши курашиш бўйича миллий кенгаши ва унинг ҳудудий кенгашлари ва ҳатто, Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги кабиларнинг фаолияти ва қонун билан белгиланган ваколатлари давлатда коррупцияга қарши курашда асосий рол ўйнашини эътироф этиш лозим.
Шунингдек, коррупцияга қарши курашишда давлат ўз позицясига эга бўлгани каби, шу давлатнинг фуқароси сифатида ҳар бир киши, унинг ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чиқишидан қатъий назар ҳар бир шахс масъул эканлигини шу давлатнинг фуқароси сифатида англаши лозим.
Бунинг учун аввало, фуқаролардан озгина билим, ўзгаришларга эътиборлилик, чиқадиган қонунлардан хабардор бўлиш ва унинг ҳуқуқ ва манфаатларига путур етказилган ёки коррупциявий ҳолатларга тўқнаш келганда, қайси давлат органига, қандай тартибда мурожаат қилиши мумкинлигини билиши лозим.
У.МУРАДОВ,
Тайлок туманлараро иктисодий суди раиси.
Д.ХУДОЙБЕРДИЕВ,
Жомбой туманлараро иктисодий суди ходими.
Тайлок туманлараро иктисодий суди раиси.
Д.ХУДОЙБЕРДИЕВ,
Жомбой туманлараро иктисодий суди ходими.
